Gefum þeim það

Nú stendur til að virkja eitt fjölbreyttasta hverasvæði landsins til að útvega hluta af því rafmagni sem þarf í álbræðslu í Helguvík. Þetta er á Hengilssvæðinu, nánar tiltekið við Ölkelduháls, og því aðeins steinsnar frá þéttbýlasta svæði landsins. Fyrirhuguð virkjun gekk áður undir nafninu Ölkelduhálsvirkjun en hefur verið skýrð upp og kallast nú Bitruvirkjun. Frestur til að skila athugasemdum við mat á umhverfisáhrifum rennur út 9. nóvember. Áhugasömum er bent á vefsíðuna www.hengill.nu.

Svæðið ranglega dæmt
Á Ölkelduhálsi er að finna gríðarlega fjölbreytt úrval hvera og volgra lækja, landslag er þar fagurt og litskrúðugt, útsýni yfir Þingvallavatn og frábærar göngu- og reiðleiðir. Að mínu mati er þarna um að ræða eitt athyglisverðasta útivistarsvæðið í  nágrenni höfuðborgarsvæðisins.
Í Rammaáætlun um nýtingu vatnsafls og jarvarma var Ölkelduháls hins vegar dæmdur í þann flokk sem lítil eftirsjá væri að. Einn helsti sérfræðingur þeirrar vinnu benti mér fyrir nokkrum misserum á að þessi dómur væri byggður á röngum forsendum. Þar er ekki við vísindamennina að sakast heldur þá sem á þessum tíma fóru með völd og skömmtuðu naumt bæði tíma og fé til þessa mikilvæga verkefnis. Sérfræðingurinn benti mér á lista yfir gæði þeirra gagna sem röðun svæðanna byggir á og að gæði gagna fyrir Ölkelduháls sem útivistarsvæði væru í flokki D. Þetta þýðir á manna máli að enginn skoðaði svæðið og að fáar eða engar myndir af því voru skoðaðar áður en dómur var upp kveðinn.

Til hvers er virkjað?
Upphaflega stóð til að rafmagn af Ölkelduhálsi færi til stækkunar álvers í Straumsvík. Þeirri stækkun var hafnað og því gera fylgjendur álvers í Helguvík sér vonir um að vera næstir í röðinni. En vantar okkur fleiri álbræðslur með tilheyrandi þensluáhrifum framkvæmda á atvinnulíf og samfélag hér á suðvesturhorninu?
Atvinnuleysi hefur sjaldan verið minna en nú, í verslunum er erfitt að finna afgreiðslufólk sem hefur náð bílprófsaldri og flytja þarf inn erlent vinnuafl til að halda uppi grunnþjónustu í landinu. Mikil tækifæri eru í uppbyggingu margvíslegarar starfsemi á Vellinum og reiknað er með að á næstu 10 árum muni um 2000 störf skapast í kringum starfsemi Flugstöðvarinnar á Keflavíkurflugvelli. Það er því von að fólk spyrji sig hvaða nauð rekur okkur til að reisa álbræðslu í Helguvík.

Helguvík krefst fórna
Fyrir utan þensluáhrifin sem eru háir skattar, hækkandi húsnæðisverð og vaxandi misskipting krefst álver í Helguvík fleiri fórna. Án vafa mun framkvæmdin hafa neikvæð áhrif á byggðaþróun á Suðurlandi. Auk skemmdarverka á Ölkelduhálsi mun hún krefjast línulagna eftir endilöngu Reykjanesi og stórskemma möguleika þess sem meiriháttar aðdráttarafls fyrir ferðafólk, hún mun krefjast virkjana í Þjórsá sem djúpstæður ágreiningur stendur um og síðast en ekki síst mun hún krefjast fjölda virkjana á Reykjanesi sem enn hefur ekki verið sýnt fram á að standist umhverfismat eða skili þeirri orku sem álbræðslan krefst. Þá er alls ekki ljóst hvort fyrirhuguð álbræðsla í Helguvík er fullvaxið álver. Hún er kannski miklu frekar hálfver sem mun gera kröfur um stækkun líkt og gerðist í Hafnarfirði. Hvar á þá að virkja?

Hyggjuvit eða græðgi?
Eftir 60 ára nýtingu Ölkelduháls til raforkuframleiðslu þarf að hvíla svæðið í önnur 60 ár. Á næstu tuttugu árum er líklegt að hægt verði að nýta því sem næst alla orku jarðvarmavirkjana í stað aðeins um 13% hennar eins og í dag. Djúpborun gæti að auki 5-10 faldað nýtingu þeirra svæða sem þegar hefur verið raskað. Þetta tvennt gæti aukið nýtingu jarðvarmans allt að 80 falt á við það sem nú er mögulegt. Öllum ber saman um að verð á vistvænni orku muni hækka umtalsvert á næstu áratugum. Af hverju bíðum við ekki?

Gefum þeim það
Börnin sem fæddust ´87 eru tvítug á þessu ári. Þetta er fljótt að líða. Innan 20 ára mun betri bortækni gera okkur kleift að nýta orkuna undir Ölkelduhálsi og fleiri slíkum svæðum án þess að þess sjái merki á yfirborðinu. Bara ef við bíðum nokkur ár getum við sleppt því að eyðileggja þá auðlind sem fólgin er í verðmætri náttúru háhitasvæðanna. Bara ef við bíðum nokkur ár getum við margfaldað nýtingu orkunnar. Bara ef við bíðum nokkur ár munum við fá umtalsvert hærra verð fyrir hverja orkueiningu. Bara ef við bíðum nokkur ár getum við gefið börnum okkar og barnabörnum allt þetta. Höfum við ekki efni á því?

(birt í Mbl. 2. nóv. ´07) 

Athugasemdir

[Hlynur Hallsson, 2.11.2007 kl. 09:25]

Sæll Dofri. Það er algjör skandall ef það á að eyðileggja þetta svæði. En ég er bjartsýnni á að það sé hægt að bjarga því nú, en fyrir nokkrum mánuðum. Það verður að stoppa þessa græðgi. Bestu kveðjur,

[Úrsúla Jünemann, 2.11.2007 kl. 11:58]

Hengilsvæðið er ótrúlega merkilegt og fallegt útivistarsvæði og maður er bara gapandi yfir það að nokkrum manni skyldi detta í hug að fórna því fyrir einhverjar gamaldags stóriðjudraumar. Ég trúi því einfaldlega ekki að heimskan nær svona langt.

[Óskar Þorkelsson, 2.11.2007 kl. 12:50]

Hengilsvæðið er nú þegar virkjað í bak og fyrir og því of seint að tuða um það elskurnar mínar !

Þegar farið er í leiðsögn með túrhesta um þessi svæði er spurt 99 sinnum um virkjunina en 1 sinni um svæðið sem slíkt !  ÞEtta segir talsvert um "virði" svæðisins. Í mínum huga er þetta svæði stórmerkilegt og gullfalegt eitt og sér.. en er nú þegar virkjað að norðan verðu og suðvestan verðu á svæðinu.. ein virkjun til viðbótar mun ekki breyta miklu um það dæmi.

En þegar spurt er, á að virkja fyrir enn eitt álver segi ég hiklaust NEI !  Finnum eitthvað annað til að nota þessa orku í en eiturspúandi álverksmiðju !!

[Hundshausinn, 2.11.2007 kl. 23:36]

Sæll,
þú ert á réttri leið - óspillt umhverfi og náttúra eru og munu verða ómetanleg verðmæti til lengri framtíðar litið. Láttu ekki þvermóðskupúkana hafa áhrif á þig. Haltu áfram - og uppskeran um verða margföld...

[Kjartan Pétur Sigurðsson, 3.11.2007 kl. 08:52]

Það er talað mikið um að það vanti myndir af svæðinu, hér koma nokkrar:

Litskrúðugar leirmyndanir á svæðinu geta verið gríðarlega fallegar eins og sjá má á þessari mynd hér

Fallegir litir í heitavatnsuppsprettu sem rennur út í lækinn í Reykjadal

Sjá má kort og fleiri myndir af svæðinu hér:

http://photo.blog.is/blog/photo/entry/351625/

Fyrir þá sem vilja kynna sér málið nánar er bent á að skoða heimasíðu þeirra aðila sem vilja láta skoða virkjanamál á þessu svæði betur hér:

WWW.HENGILL.NU

Hér má svo sjá athafnasvæði Hellisheiðarvirkjunar. Hafa ber í huga að reisa á tvær sambærilegar virkjanir til viðbótar á svæðinu.

Ljósmynd af Hellisheiðarvirkjun ú lofti

Hér er svo tenging á risa-panorama-mynd sem sýnir svæðið betur:

http://www.photo.is/pic/1007Hellisheidarvirkjun2.jpg

Kjartan

WWW.PHOTO.IS

[Villi Asgeirsson, 3.11.2007 kl. 11:33]

Góð grein. 100% sammála.